NS WRDk (Plan D stuurstand)

In het begin van de jaren zeventig van de vorige eeuw groeide de belangstelling voor het vervoer naar Brussel - Amsterdam v.v. Het toen ingezette materieel: de Benelux-hondenkoppen (Mat '57) konden de vraag niet meer aan. Men heeft toen gestudeerd met welk materieel men de toegenomen vraag ging beantwoorden. Een optie die serieus onderzocht is of men geen bi-courante versie Plan V - geschikt voor 1500 Volt en 3000 Volt - kon maken. Die treinstellen waren in Nederland de opvolger van het hondenkop-materieel. Uiteindelijk heeft men besloten om een trekduw-trein samen te stellen uit min of meer bestaand materieel.

Van 30 november tot en met 2 december 1972 beproefde men een provisorisch stuurstandrijtuig met een meerspanninsglocomotief van Reeks 15 (NMBS). Uiteindelijk koos men als locomotief voor de NMBS-reeks 25. De nummers 2515 - 2522 werden omgebouwd tot tweespanningslocs zodat inzet in België en Nederland tot de mogelijkheden ging behoren. Ze werden omgenummerd in 2551 - 2558.

Stuurstandrijtuig 61 84 87-97 101 bevond zich op 16 juli 1983 te Roosendaal (foto: Cock Koelewijn). Opvallend is dat de stam slechts één I4-rijtuig heeft.

Stuurstandrijtuig 61 84 87-97 102 te Leiden op 8 juli 1983 (foto: Cock Koelewijn).

De locomotieven werkten samen met een stuurstandrijtuig dat gemaakt was uit een plan D rijtuig met een restauratie- en een bagage-afdeling. De rijtuigen kende zowel de aanduiding WRDk als WRDs . Deze rijtuigen werden in 1951 bij de Nederlandse fabrikant Beijnes gemaakt. In totaal acht rijtuigen werden omgebouwd, genummerd 61 84 87-38 101 tot en met 61 84 87-38 108. Tussen de locomotief en het plan D-rijtuig werden de volgende rijtuigen ingezet: drie NS-rijtuigen plan W, en twee NMBS-rijtuigen (Type I4) en incidenteel een NS-postrijtuig plan L.

• In november 1973 werd bagagerestaurantierijtuig 51 84 87-40 112 verbouwd tot stuurstandrijtuig 61 84 87-38 108 voor de Bemeluxdienst.

• In februari 1974 werden de bagagerestaurantierijtuigen 51 84 87-40 101 en 104 verbouwd tot de stuurstandrijtuigen 61 84 87-38 101 en 104 voor de Bemeluxdienst.

De eerste inzet van de trek-duw-treinen in de Beneluxdienst vond plaats op 1 april 1974. In 1986 werden deze stammen in de Beneluxdienst vervangen door nieuwe ICR-rijtuigen en Reeks 11.8. De plan D rijtuigen werden in 1987 afgevoerd en gesloopt, met uitzondering van rijtuig 61 84 87-38 107. Dat werd omgebouwd tot meetrijtuig 80 84 978 1 805 en werd ingezet voor de afnameritten van de NS diesellocomotieven serie 6400. Dit is daarna overgegaan naar museumspoorweg VSM.

Het rijtuig 61 84 87-38 107 ging over naar de Stichting 2454 Crew.

In november 1984 betrapte Ad Vijge ook al een ICR-rijtuig in de Benelux-stam te Amsterdam. Goed te zien is dat het ICR-rijtuig een plan W-rijtuig vervangt. Stuurstandrijtuig is 61 84 87-97 105.

Stuurstandrijtuig 61 84 87-97 106 (of de duwende NMBS-loc) had een defect. Locomotief 1606 moest er aan te pas komen om beweging in de trein te krijgen. (Den Haag HS, 12 februari 1982, foto: Cock Koelewijn).

Stuurstandrijtuig 61 84 87-38 107 inmiddels omgebouwd tot meetrijtuig 80 84 978 1 805 te Tilburg - 22 mei 1988 (foto: Wim Berwald).

Een stuurstandrijtuig Plan D (nummer onbekend) bij de toenmalige Hulp-Hoofdwerkplaats Roosendaal (14 juli 1974, foto Theo Neutelings Mzn).

Afgedankte Plan D rijtuigen staan te wachten op sloop te Roosendaal - 7 april 1987 (foto: Wim Berwald). De cabinedaken zijn wit in verband warmtereductie. Eerder waren ze grijs.

Een Beneluxstam bestaande uit een Plan D, 2 plan W en slechts een in plaats van twee Belgische rijtuigen. De stam wordt voortgeduwd door een locomotief van reeks 25.5. (datum onbekend, fotograaf onbekend, collectie RN).

Twee stuurstandrijtuigen staan te Amsterdam te wachten op sloop. De cabine van het voorste rijtuig mist de zijramen. Mei 1987, foto: Wim Berwald.

Rijtuig 51 84 92-99 062-8 onder zeil te Roosendaal (21 september 2020).

www.v250.nl

www.v250.nl

datum bewerking: 12 IX 2020